قلعه ی رودخان - بهشتی نهفته ...

قلعه رودخان - فومن - گیلان

قلعه رودخان یا قلعه حسام نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان دانسته‌اند. این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته شده‌است.در دورهٔ سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان بوده‌است. بر روی سردر ورودی آن درج شده‌است که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین امیردباج بن امیر علاء‌الدین اسحق تجدید بنا شده‌است. این کتیبه در موزهٔ گنجینهٔ رشت نگهداری می‌شود.این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده‌است و در کنار آن رودخانه‌ای با همین نام جاری است.

توصیف قلعه و ویژگی های زمین شناسی در ادامه مطلب

توصیف قلعه

قلعه رودخان از دو بخش ارگ (محل زندگی حاکم و حرمسرای وی) و قورخانه(محل فعالیت های نظامی وزندگی سربازان) تشکیل شده است. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراول خانه ها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنه های متعدد بر اطراف مسلط است. چشمه ای نیز میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد. بخش شرقی قلعه شامل:دوازده ورودی، زندان، در اضطراری، حمام و آبریزگاه. بخش غربی دوازده ورودی دارد، چشمه، حوض آب انبار، سردخانه حمام، آبریزگاه شاه نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شده اند، دیگر بناهای این بخش را تشکیل می دهند. ۴۰ برج دیده بانی دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاق های هشت ضلعی آن با طاق های گنبدی پوشانده شده است. دور تا دور دیوارها و برج ها روزنه هایی شیب دار دیده می شود که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شده اند.لازم به ذکر است که در طول تاریخ قلعه، هیچ گاه دشمن به آن نفوذ نکرده و نتوانسته است آن را فتح کند.

وجه تسمیه

چون این قلعهٔ تاریخی در کنار رودخانه‌ای بنا شده است، به نام قلعهٔ رودخان خوانده می‌شود. واژهٔ «رودخان» در حقیقت مخفف «رودخانه» است. این قلعه در ادوار تاریخی به نامهای «قلعّهٔ هزارپله»، «حسامی»، «سکسار»، «سگسار» و «سگسال» نیز خوانده شده است.

ویژگیهای زمین‌شناسی

قلعه رودخان از نظر زمین‌شناسی در منطقه‌ای بنا شده است که تقسیم بندی زمین‌شناسی به مجموعه گشت شهرت دارد و طبق بررسیهای اشتوکلین شامل دو فاز دگرگونی است. اولی مربوط به پرکامبرین-پالئوزوئیک با شدت دگرگونی بالا است و دیگری به زمان مزوزوئیک و با شدت دگرگونی پایین مطلق است. با توجه به گزارشهای زمین‌شناسی احتمال وجود ذخایر آهن در این منطقه بالا است. از جمله شواهدی برای فعالیت معدن کاری باستانی در این منطقه گزارش شده است.از جمله آنها پس مانده‌های ذوب در این منطقه است